Anomali dediğimizde denksizlik, anormallik, kusurlu oluşum, kaide dışında olma, normalden uzaklaşma veya sapma, doğuştan olan bir bozukluk sonucu normal standarttan belirgin olarak sapma, gelişim ve büyümede olan bozukluk, doğuştan kural dışılık olarak çeşitleyebiliriz. Birçok sektörde olduğu gibi, bugün dahi hâlâ çok azınlıkta olan kadın petrol jeologları, kadınların hak etmediği bu kavramdan nasibini almaktadır.
Petrol jeolojisinde, çoğu AAPG (Amerikan Petrol Jeologları Birliği) üyesi olan yüzün üzerinde kadın öncü var; en yaşlıları 19. yüzyılın son on yılında doğmuştur ve 40’lı ve 50’li yıllara kadar endüstride yer almıştır. Birinci Dünya Savaşı sırasında istihdam edilen ilk kadın jeologlardan, İkinci Dünya Savaşı sırasında önde gelen jeolojik yöneticilere, mikropaleontologlara ve jeofizikçilere kadar, endüstride kadınların varlığını kanıtlıyorlar.
Önyargı ve Kalıcılık
Petrol Ekipmanları ve Hizmetleri Derneği, mevcut petrol ve gaz iş gücünün yalnızca yüzde 15’inin kadın olduğunu söylüyor ve bu sayı daha yüksek ücretli teknik işler söz konusu olduğunda yarıya düşüyor.
Amerikalı uluslararası yönetim danışmanlık firması McKinsey & Company’e göre, önemli bir oranda kadın lidere sahip şirketler, emsallerinden daha iyi performans gösteriyor. Ancak yaptığı araştırmalar, yeni yetenek türlerine duyulan ihtiyacın büyük olduğu ve buna yönelik rekabetin yoğun olduğu bir zamanda, Petrol ve gaz şirketlerinin kendilerine çekmesi gereken nispeten az sayıdaki kadını dahi elinde tutamadıklarını ortaya koyuyor.
Endüstrinin çekiciliği gençler arasında azalmakta. On yıl önce, O&G mühendislik ve BT öğrencileri arasında en çekici 14. işverendi; şimdi 35. oldu. Yeteneğe duyulan ihtiyaç göz önüne alındığında, O&G endüstrisinin havuzunu derinleştirmesi ve çeşitlendirmesi kritik önem taşıyor. Bunu yapmanın bir yolu, yetenekli kadınları bulmak, istihdam etmek ve elde tutmaktır.
Yöneticiler ve erkekler arasında yerleşik genel kanı, bir kadının petrol ve gaz gibi karanlık ve tehlikeli bir işte ne olduğunu bir fikri sabite bağlamak ve bunun üzerinde fazlaca kafa yormaya gerek olmadığıdır. Hal böyleyken kadınların sessiz kalması ve sektöre ilgisiz kalmaları bu fikrisabiti perçinlemektedir.
İşleyen bir dünya düzeni için kritik öneme sahip bu “karanlık” ve “tehlikeli” ve/fakat iyi ödeme yapan, ödüllendirici, zorlu bu sektörde daha fazla kadının yer almasında ne sakınca olabilir ki? Yukarıda bahsettiğimiz yüzün üzerindeki başarılı kadın hakkında bir “Anomali” den bahsetmeye hakkımız var mı?
Yetenekleri ne olursa olsun, kadınlar hakkında bu heyecan verici petrol tarihinin büyük bir bölümünde yer alan önyargı ve kibir karşısında öfkelenmeden duramazsınız.
Örneğin, Birinci Dünya Savaşı sırasında erkeklerin cepheye gitmeye başlamasıyla, yüksek vasıflı kadınların yönetimi devralması, erkekler geri döndüğünde bir tarafa itilmesi, işlerini kaybetmek ya da vasıfsız büro rollerine düşürülmesi ve katkılarının unutulması yaşanmış bir gerçek. Savaş dönemleri için mücbir sebep (force majeure) mi diyeceğiz? Yani, kadınlara erkek sayısının azaldığında mı görev verilmeli?
Aynı şey İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra da gerçekleşti. Çoğu şirket evli kadınları çalıştırmayı reddettiği ve evlilik halinde işten çıkarıldıkları için, kadınlar kariyer ve aşk arasında seçim yapmak zorunda kaldılar. Ne yazık ki bu tercih, sadece ekonomik açıdan bile büyük bir eğitim, bilgi ve deneyim israfıydı.
Ama sonra, endüstri henüz emekleme dönemindeyken, sadece karşı cinsten yetkililerle değil, aynı zamanda jeoloji tahsili yapabilmek için kendi aileleriyle de savaşmak zorunda kalan bu şaşırtıcı derecede esnek, cesur ve inatçı öncüler hikayelerini yazmaya ve mücadelelerine devam ettiler. Bunlar, gençliklerinde zorlukların farkında olan, ancak muazzam bir yerbilim sevgisine ve heyecan verici petrol arama yolculuğuna katılma arzusuna sahip olan sert, zeki, hırslı kadınlardı. Fiziksel olarak çok cesur ve zihinsel olarak dirençliydiler ve ıssız yerlerdeki petrol sondajları ve karşılaşılan arızaların üstesinden geldiler.
Zamanın geleneklerine karşı gelmek gerekiyordu. Erkek meslektaşlarının takımlarına ilk kadın katıldığında nasıl tepki verdiğine dair bazı ilginç anekdotlar olmasına rağmen, hem kadınları işe almaya hem de terfi etmeye karşı dirençli ve erkeklere ücret açısından daha cömert olan yöneticilere kendilerini kanıtlamak cesaret vericiydi.
Pozitif Eylem (Affirmative Action)
Amerika Birleşik Devletleri’nde olumlu eylem (Affirmative Action), hükümet tarafından zorunlu kılınan, hükümet tarafından onaylanan ve gönüllü özel sektör de dahil olmak üzere “belirli bir ayrımcılık biçiminin etkilerini sona erdirmeyi ve düzeltmeyi amaçlayan” bir dizi yasa, politika, yönerge ve idari uygulamalarıdır.
Kadınların petrol jeologları olarak sektörde yerlerini almaları için verilen bu mücadele hikayelerinin çoğu 20. yüzyılın ilk yıllarından gelmektedir, ancak AAPG’ye (American Association of Petroleum Geologists) kadın üyelik grafiğinin gösterdiği gibi, 1947 ve 1972 yılları arasında mesleğe katılan kadın sayısı, 1920’lerde ve 30’larda olduğu gibi düşüktü ve yılda ortalama üç kadın örgüte üye oluyordu.
Popüler kültür, “kadının yeri evidir” fikrini benimsemişti. İkinci Dünya Savaşı öncesinde ve sırasında jeolojik kariyerlerini kazanmak için akademinin erkeksi kurallarını hiçe sayan ve savaştan sonra petrol işinde kariyer yapmak ve sürdürmek için savaşan kadınların ilk etapta ayak işlerini yapmaları gerekiyordu. Şirketle yakın ilişkileri yoksa ve yine de yer bilimci olarak çalışmak istiyorlarsa, düşük maaşlı sıradan büro rollerine kabul edildiler.
AAPG kadın üyeliğindeki artış, ABD Eşit İstihdam Fırsatları Komisyonu, azınlıklar ve kadınlar için işe alma hedeflerinin yanı
sıra eşit işe eşit ücret de dahil olmak üzere ayrımcılıkla mücadele yasalarını (Pozitif Eylem) uygulamaya başladığında meydana geldi. O zaman bile, ince bir ayrımcılık vardı; 1960’larda, “kızların asla jeolojide çalışmayacakları varsayıldığı” için üniversitedeyken sadece erkek öğrencilere endüstriyel staj teklif edildi. Mesleki alan birçok yönden genişledikten sonra bile, 1980’lerde hem denizde hem gemilerde hem de kulelerde uygun konaklama imkanlarının olmaması, kadınların işlerini düzgün bir şekilde yapmalarını ve daha geniş deneyim kazanmalarını engelleyen çetin bir sorundu.
Aslında pek çok hikaye çeşitli çözümlerle birlikte değişmeyen hayatın bir gerçeği ve kadınlara mahsus olan doğum yapma, doğum izni ve çocuk bakımı sorunları etrafında toplanıyor ve kilitleniyordu.
Güçlü ve Kararlı Kadınlar
Petrol ve gaz sektöründeki başarılı kadınların hikayeleriyle daha fazla kadını enerji sektörüne özendirerek, yollarını açıp, petrol ve gaz sektörünü daha kapsayıcı bir hale getirmenin sağlayacağı kazanımlar yadsınamaz.
Bu meslek uzun etekli, çekiç kullanan, kot pantolon giyen, baret kullanan, ağır iş makinelerinde çalışan, kararlı kadınları sisteme adapte etmek için hiç çaba sarf etmedi değil ve emek verenler için bu misyonun devam ettirilmesi çok önemli.
Petrol ve Gazda Çeşitlilik
Artık petrol bilimi konularında daha fazla kadın mezun oluyor ve daha çok petrol endüstrisinde kariyer sahibi oluyorlar. Bu işgücünün korunması ve geliştirilmesi şüphesiz ki sektörün yararına. Bu deneyimli yerbilimcileri kaybetmek, muazzam bir insan kaynağını boşa harcamak ve çok değerli eğitimleri heba etmek anlamına gelir ki kadınlar bu duruma asla izin vermezler.
Sektörün buna yardımcı olmak için yapabileceği çok şey var, ancak başarılı bir kariyer yapmaktan çok, bu sektörde bir kadın olarak herhangi bir kariyerin nasıl sürdürüleceğini tartışarak kadınlara nasıl yardımcı olunabileceğinin muhasebesini yapmak lazım.
Sektördeki kadınlar, özellikle de kariyerlerine yeni başlayanlar için geçmiş deneyimlerden bazı yararlı ve cesaret verici noktalara değinmekte fayda var.
Örnekler
Çok ilginç kariyerleri anlatan kadın profilleri var.
Emma Summers, 1858’de Kentucky’de doğdu. 1879’da mezun olduğu New England Müzik Konservatuarı’na katıldı. 1890’larda Los Angeles petrol sahasının keşfi sırasında Los Angeles’ta piyano öğretmeniydi. 1893’te, piyano öğretmenliği işinde kazandığı birikimi 700 doları Los Angeles’taki evinin yakınındaki bir petrol kuyusunun yarı mülkiyetine yatırım yapmak için kullandı. Birçoğu gibi servet kaybetti, ancak Summers iş hakkında öğrenebileceği kadar çok şey öğrenmeye karar verdi. Ekipmanın nasıl çalıştığını ve petrolün nasıl satılacağını öğrendi, kısa süre sonra daha fazla kuyu satın aldı ve büyüyen işini yönetmede aktif rol aldı. 1900’lerin başında, Emma Summers bir petrol imparatorluğu kurmuştu ve ‘Kaliforniya’nın Petrol Kraliçesi’ olarak tanındı.
Petrol patlaması yatışırken, Summers’ın da serveti düştü. 1915’e gelindiğinde, petrol işinin zirvesi sona ermişti ve önceden yüksek profilli iş hayatından büyük ölçüde uzaklaştı.
Robbie Rice Gries, Amerikan Petrol Jeologları Birliği’nin (AAPG) ilk kadın başkanı (2001-02), Amerika Jeoloji Derneği’nin (2018-19) başkanı ve Priority Oil & Gas’ın kurucusu olan Amerikalı bir petrol jeologudur. LLC. Gries’in bu alanda kadınlar için bazı etkili ilerlemeler kaydettiğini belirtiyor. 2017 yılında Gries, Anomalies—Pioneering Women in Petroleum Geology: 1917-2017 adlı kitabı yayınladı. Gries, jeolojik kavramlara ve uygulamalara yaklaşırken alışılmadık bir düşünür olarak tanınır.
Doğum İzni ve Çocuk Bakımı
Doğum, kadın bedenindeki doğal bir süreç olmakla birlikte, her kadının doğumu benzersiz ve özel bir olaydır. Kadın hamile kalmaya niyetlendiği andan doğum yapıp hamilelik öncesi haline dönene kadar bedensel ve ruhsal bir bombardımanın içine girer. Fantastik bir sürecin sonunda ömür boyu yükünü taşıyacağı bir meyveyi dünyaya getirir. Aynı annenin 2. ve 3. doğumları arasında bile fark olabilmektedir. Bazı doğumlar, bir iki saat içerisinde gerçekleşirken bazı doğumlar annenin fiziksel ve duygusal durumunu zorlayabilmektedir. Doğum gerçekleşinceye kadar ne kadar süreceğini ve nasıl geçeceğini tam olarak bilemeseniz.
Çocuk doğurmak daha ziyade kadınların kariyerlerine sekte vurmaktadır. Bu bir kariyer arasıdır, kariyer sonu anlamına gelmez. Bir kariyer molası, bir kariyerin potansiyel sonunu simgeleyen bir son durak olarak planlanmamalıdır. Hem erkek hem de kadın birçok insan mola verir; Bazıları sürecin sonunda tamamen yeniden düşünür, ancak çoğu sonunda önceki kariyerlerine devam etmeyi seçer. Bunun kolaylaştırılması gerekiyor. Yıllarca süren eğitime yatırım yapmış olmak, geri dönen bir kişiye yetişmesi için gerekirse ek eğitim sağlamak, halihazırda kazanılmış bilgi ve deneyimi elde tutmanın en uygun maliyetli yoludur.
Kadınlar, petrol endüstrisinin doğuşundan beri bu konu üzerinde kafa yoruyorlar. Çeşitli çocuk bakımı seçenekleri vardır. Eşler arasında iş paylaşımı yapabilir; çocuk bakımı eşler arasında eşit olarak paylaşılabilir; biri bekar bakıcı olabilir – o kişi kadın olmak zorunda değil. Tek bir cevap yoktur ve çocuklarımızın yaşamları boyunca hiçbir cevap ideal değildir. O zaman aile için en uygun seçeneği bulmak gerekir. Bu süreçte yöneticiler de personeline sahip çıkıp destek vermeli.
En İyi Bilgi Kaynağı Tecrübedir
Deneyiminiz petrol endüstrisinde olmasa da iş hayatında tecrübe kazanmış, birçok yeni şey öğrenmiş olmak çok geçerli bir kazanım. Yenilikçi olmak, konferanslara katılmak, sunumlar yapmak ve bunları petrol endüstrisinde kullanmak kariyere öyle ya da böyle katkı sağlar.
Yeni Fırsatlar Aramak
Ne istediğinizi bilin ve isteyin. İnsan şansını kendi yaratır. Potansiyel fırsatları belirleyin ve onlara ulaşmaya çalışın. Endüstri hakkında daha çok şey öğrenmeye çalışın.
Kadınlar bir kez işe alındıktan sonra ilerlemenin zor olabileceği düşünülür. Sektörde kadınların karşılaştığı en büyük engel,
görünürlük ve mevcut fırsatlara erişimdir. Kişi kendi önyargılarını tanımaya çalışıp bunu kırmak için elinden gelen çabayı göstermelidir ve herhangi bir ayrımcılık veya tacizle karşılaşmayı aklından dahi geçirmemelidir.
Çocuk bakımı konularına dönersek, iş-yaşam dengenizi daha iyi hale getirmek için bir şeye ihtiyacınız varsa, bunun için her zaman zorlamaya değer. Hem erkekler hem de kadınlar, ailenin onlara yaptığı çağrılar konusunda çok daha açık olmalıdır; utanılacak bir şey yok.
Kariyer Değişiklikleri
Esnek olunmalı. Uzmanlaşmış olduğunuz konuları iş dalı farklı da olsa yeni işinizde kullanmaya çalışın. Bu, yeni işyerinize sizin uzmanlığınızdan faydalanma imkanı sağlayacak ve sizi daha ileri taşıyacaktır.
Gerçek hayatta çok ilginç kariyerleri tanımlayan, ancak yol boyunca birkaç ilginç ve öngörülemeyen dönüş yapan birçok erkek ve kadın örneği var.
Kariyer geliştirmenin ve sürdürmenin tek bir yolu yoktur. Katı bir plana ihtiyacınız yok; açık fikirli olun ve her zaman uyarlanabilir olun. Ve en önemlisi – kariyerinizin keyfini çıkartın!
