Contango, bir emtianın vadeli fiyatının spot fiyatından yüksek olduğu bir durumdur.
Günümüzde hemen hemen çoğu yatırım aracı için spot piyasada yapılan işlemlerin yanı sıra, vadeli piyasada da bu varlıkların gelecekteki fiyatlarına ilişkin işlemler esas alınarak işlemler yapılabilmektedir. Bu işlemler bazen ticarette vade riskini azaltmak amacıyla gelecekteki fiyat değişikliklerine karşı alım satım fırsatlarını (hedging) içerirken bazen de spekülatif hareketlerden oluşmaktadır. Ancak her iki durumda da spot ve vadeli piyasalardaki fiyat hareketleri birbirini dikkate alarak uyum içinde değişmektedir. Normal şartlarda sözleşme tarihi yaklaştıkça vadeli fiyatlar ile spot piyasa fiyatlarının birbirine yakınlaşması beklenir.
Contango kelimesi, Latince “continuare” kelimesi ile “-tione” son ekinin birleşiminden oluşan (bazı kaynaklara göre İspanyolca “contengo” kelimesinden gelir) ve sürekliliğin kesintiye uğramasını ifade eden bir kavramdır. Günümüz finans dünyasında yerini almış olup, kavramın ne anlama geldiği genel olarak fiyatlarının artması beklenen varlıklarda görülmektedir. Bu fiyat farkı, alım satım yoluyla elde edilebilecek bir kar fırsatı (arbitraj) yaratır.
Vadeli işlem sözleşmelerinin arz ve talebi, mevcut her vade tarihinde vadeli işlem fiyatını etkiler. Contango’da yatırımcılar gelecekte bir emtia için daha fazla ödemeye hazırdır. Belirli bir son kullanma tarihi için geçerli spot fiyatın üzerindeki prim genellikle taşıma maliyetiyle ilişkilendirilir. Mallarda nakliye maliyeti genellikle depolama maliyetlerini ve bazı durumlarda bozulma veya çürümeden kaynaklanan amortismanı içerir.
Tüm vadeli işlem piyasası senaryolarında, sözleşmelerin vadesi yaklaştıkça vadeli işlem fiyatları genellikle spot fiyatlara yakınlaşacaktır.
Bunun nedeni, piyasadaki çok sayıda alıcı ve satıcının piyasaları verimsiz hale getirmesi ve büyük arbitraj fırsatlarını ortadan kaldırmasıdır. Bu nedenle, Contango’daki bir piyasada vade dolduğunda spot fiyatı karşılamak için fiyatlarda kademeli düşüşler görülür.
Genel olarak vadeli işlem piyasaları önemli miktarda spekülasyon içerir.
Sözleşmelerin süresi ne kadar yakınsa, o kadar spekülatif olurlar. Bir yatırımcının daha yüksek bir vadeli işlem fiyatına kilitlenmesinin birkaç nedeni vardır. Belirtildiği gibi, taşıma maliyeti vadeli emtia satın almanın yaygın bir nedenidir.
Bazı üreticiler spot fiyatın zamanla düşmek yerine artacağına inanabilir. Bu nedenle gelecekte biraz daha yüksek bir fiyatla hedge yapabilirler.
İleri düzey yatırımcılar contango’dan kar elde etmek için arbitraj ve diğer stratejileri kullanabilirler.
Contango’dan yararlanmanın bir yolu arbitraj stratejileridir. Örneğin, arbitrajcı bir malı spot fiyattan alıp daha sonra daha yüksek bir vadeli fiyattan satabilir. Vadeli işlem sözleşmelerinin süresi dolmak üzereyken bu tür arbitraj artar. Arbitraj nedeniyle vade sonu yaklaştıkça, spot ve vadeli fiyatlar aslında birbirine yaklaşır ve contango düşer.
Contango’dan kâr elde etmenin başka bir yaklaşımı daha var.
Spot fiyatın üzerindeki vadeli işlemler, özellikle enflasyonun yüksek olduğu durumlarda gelecekte daha yüksek fiyatların işareti olabilir. Spekülatörler gelecekte beklenen yüksek fiyatlardan kar elde etmek için kontango yaşayan emtiadan daha fazlasını satın alabilir. Vadeli işlem sözleşmeleri satın alarak daha da fazla para kazanabilirler. Ancak bu strateji yalnızca gelecekteki fiili fiyatların vadeli fiyatları aşması durumunda işe yarar.
Contango, vadeli işlem sözleşmelerini kullanan emtia ETF’lerinde yatırımcılar için kayıplara neden olma eğilimindedir, ancak bu kayıplar, gerçek emtiaları tutan ETF’lerin satın alınmasıyla önlenebilir.
Contango’nun en büyük dezavantajı, emtia ETF’leri için ortak bir strateji olan otomatik vadeli sözleşmelerden kaynaklanmaktadır. Piyasalar kalıcıyken emtia sözleşmeleri satın alan yatırımcılar, vadeli işlem sözleşmelerinin vadesi spot fiyattan daha yüksek olduğunda bir miktar para kaybetme eğilimindedir.
Neyse ki contango’nun dezavantajları, petrol ETF’leri gibi vadeli işlem sözleşmelerini kullanan emtia ETF’leriyle sınırlıdır. Altın ETF’leri ve yatırımcılar için fiili emtia bulunduran diğer ETF’ler contango’dan etkilenmez.
Contango’dan kar elde etmeye çalışmak çoğu bireysel yatırımcıya uygun olmayan riskler almayı gerektirir.
Her ne kadar riskler baştan tahmin edilebilse de piyasaların bundan sonraki hareketlerinin öngörülemez olduğu unutulmamalıdır
