Kütle Akış Ölçer MFM kısaca, bir boru akış hattından geçen sıvı kütlesi başına akış hızını ölçen bir cihazdır. Geçen sıvıyı kilogram/saniye cinsinden ölçerek aktarılan net miktarı verir.
Tankerlerin, dökme yük gemilerinin, kargo gemilerinin ve balıkçı gemilerinin yakıt tanklarına her gün büyük miktarlarda yakıtın pompalanması, güvenilir bunker yakıt ölçüm sistemlerini zorunlu kılıyor.
İkmal işlemlerindeki en ufak bir ölçüm sapması bile hatalı faturalama nedeniyle ek maliyetlere ve dolayısıyla tedarikçi ile alıcı arasında istenmeyen anlaşmazlıklara yol açar. Bu nedenle hava içeren gemi yakıtlarını doğru ölçmek güvenilir kütlesel akış ölçerli yakıt ikmal sistemleri kullanılarak sağlanır.
MFM
Kütle akış ölçer, bir borudan geçen bir sıvının kütle akış hızını ölçen bir cihazdır. Kütle akış hızı, birim zamanda sabit bir noktadan geçen sıvının kütlesidir. Kütle akış ölçer, hacmi (metreküp/saniye) değil, birim zamandaki kütleyi (kilogram/saniye) ölçer.
Hacimsel akış hızı, sıvı yoğunluğuna bölünen kütlesel akış hızıdır. Kalınlık sabitse, ilişki basittir. Sıvının değişen yoğunlukları varsa, ilişki basit değildir. Örneğin, sıvının viskozitesi sıcaklık, basınç veya bileşim ile değişebilir.
Yoğunluk ve hacim ölçümleri
Doğru bir kütle akış hızının hesaplanması için sıvı yoğunluğu bilgisi gereklidir.
Yoğunluk manuel kalibrasyonun yeterli olamayacak kadar sık değişken olabilir ve yoğunluğun tespit edilmesi gerekir. Doğal titreşim frekansı, sıvının birleşik kütlesine bağlıdır. Doğal frekansı ölçerek, sıvının kütlesi çıkarılabilir. Kütlenin bilinen hacme bölünmesi bize sıvının yoğunluğunu verir.
Anlık yoğunluk ölçümü, kütle akışını yoğunluğa bölerek zaman başına hacim akışının hesaplanmasına olanak tanır.
Kalibrasyon
Hem kütle akışı hem de yoğunluk ölçümleri boruların titreşimine bağlıdır. Kalibrasyon, akış borularının sertliğindeki değişikliklerden etkilenir.
Sıcaklık ve basınçtaki değişiklikler, boru sertliğinin değişmesine neden olur, ancak bunlar, basınç ve sıcaklık sıfır ve aralık dengeleme faktörleriyle telafi edilebilir.
Boru sertliği üzerindeki ek etkiler, akış borularının bozulması nedeniyle zaman içinde kalibrasyon faktöründe kaymalara neden olacaktır. Bu etkiler çukurlaşma, çatlama, kaplama, erozyon veya korozyonu içerir.
Bu değişiklikleri dinamik olarak telafi etmek imkansızdır, ancak düzenli sayaç kalibrasyonu veya doğrulama kontrolleri yoluyla etkiyi izlemek için çaba gösterilebilir. Bir değişikliğin meydana geldiği ancak kabul edilebilir olduğu düşünülürse, doğru ölçümün devam etmesini sağlamak için bir denkleştirme mevcut kalibrasyon faktörüne eklenebilir.
MFM ve Yakıt Tedarikçileri
Kütle akış ölçer kısaca MFM büyük yakıt tedariklerinin yapıldığı bu sektörde tedarikçilerin ve müşterilerin yaşadığı en ciddi sorunlardan biri olan miktar anlaşmazlıklarına çözüm olarak 2017 yıllından itibaren önemli ikmal noktalarında zorunlu hale getirilmeye başlandı. Singapur’un öncülük ettiği bu uygulama, sonrasında Hong Kong, Fujairah, Türkiye gibi ve diğer önemli yakıt ikmal noktalarının katılımıyla yaygınlaştı.
Günümüzde ada büyüklüğünde binalar ve gemiler yapılıyor, aya yolculuk neredeyse 9 saatte yapılıyor ve uzay kargosu konuşuluyor. Bu teknolojik olanaklardan bahsederken, bir terminalden veya bir yakıt mavnasından bir gemiye aktarılan net yakıt miktarının tam olarak ölçülemiyor olması kesinlikle ironik.
Yıllar boyunca gemilere yüklenen tonlarca yakıtın net olarak ne kadar ikmal edildiğini belirli matematiksel denklemler ve manuel araçlarla yapıldı. Önceleri damıtık deniz yakıtları sahip olduğu viskozite, sıcaklık, akışkanlık, yoğunluk gibi değişken sebepler yüzünden tüketicilerin talep ettiği miktardan farklı ikmal edildi. Hatalı ikmaller ve hatalı faturalar yıllar boyunca haksız kazançlara sebebiyet verdi.
Bu durum öyle bir hal aldı ki armatörler bu durumdan dolayı bazı ülkelerin limanlarında yaşadıkları bu etik olmayan ticari durum yüzünden bir daha o limanlardan yakıt almama kararı verdiler.
“Bazı ülkelerdeki” yerel tedarikçiler ve limanlardaki yakıt barcı sahipleri bu MFM uygulamasına karşı çıkıp piyasayı manipüle etmeye çalıştılar.
Dünya ticaretinin %90’ı gemilerin üzerinde olduğunu, dünyadaki zenginliğin limanlar arasında dönen ticaretle milletlere aktarıldığını düşündüğünüzde bir tedarikçinin yaptığı hatalı veya kasıtlı uygulamanın o ülkenin insanlarından neler götürdüğünü az çok tahmin edebilirsiniz!
Dünyadaki tüm büyük tedarik noktalarında tedarikçiler MFM kullanmalı ve kullanılan cihazlar liman yetkilileri tarafından düzenli olarak denetlenmelidir. Bu tür uygulamalar kanunlara, yönetmeliklere, kurallara ve ticari ahlaka katkı sağlarken, kötü niyetli tedarikçilerin hem gemi sahiplerine hem de mesleklerine verdikleri zararın önlenmesinde önemli adımlar olacaktır.
Teknolojik gelişmelere burun kıvırıp gelişmelere şeytan icadı diyerek insanlığın gelişmesine kendi çıkarları için engel olmaya çalışan insanlar hep olacaktır. Önemli olan bu tür kötü niyetli tüccarların sektörü istismar etmesini engellemek.
