Otonom veya akıllı gemiler, Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) öncülüğünde “Deniz Otonom Yüzey Gemileri” (MASS) düzenlemeleri ile farklı derecelerde otomasyona sahip gemilerin denizcilik endüstrisine nasıl uyarlanabileceğini görmek için mevcut sevk ve idare araçlarını kullanıyor.
Dünya üzerinde gelişen otonom ve uzaktan kontrol edilebilen araçların artması ile, denizcilik sektöründe uzaktan komuta edilebilir, akıllı gemi projeleri başladı. Sensör teknolojileri, gelişmiş radar ve sonar sistemleri, analiz ve karar destek yazılımlarıyla birlikte, dünyanın farklı noktalarında otonom gemiler lansmana hazır. Devletlerin destekleri ile geliştirilen otonom gemi projelerinin nasıl kullanılacağı, endüstriye ve çevreye nasıl entegre edileceği halen proje aşamasında.
IMO Düzenlemesi
IMO otonom gemilerin düzenlenmesine ilişkin bir regülasyon ve strateji planı paylaştı. IMO’nun strateji planı (2018-2023), yeni ve geliştirilebilir teknolojilerin, düzenleyici çerçeveler içerisinde entegre edilmesi için kilit ve birleştirici bir role sahip. Dikkate alınması gereken öncelikli bileşenler, teknolojilerden elde edilen faydaların güvenlik endişeleri, sistemin çevre üzerindeki etkileri, uluslararası ticaretin kolaylaştırılması, endüstriye maliyetleri, gemideki ve karadaki personel üzerindeki olumlu ve olumsuz etkilerinin dengelenmesi.
2017 yılında IMO üyelerinin önerisi üzerine Deniz Güvenliği Komitesi, otonom gemi çalışmalarını gündemine almayı kabul etti. Otonom gemilerin güvenli ve çevresel açıdan sağlıklı çalışması kapsam belirleme çalışmaları başlattı. Deniz Güvenliği Komitesi, ticari gemilerin otonom bir moda getirilmesine ilişkin hızlı gelişen teknolojiler için IMO’nun proaktif ve öncü bir rol alması gerektiğini kabul etti.
Neler Yapabilir?
Kapsam belirleme çalışmaları bir başlangıç noktası olarak görülmeli ve insan unsuru, güvenlik, sorumluluk, tazminat, limanlarla etkileşimler, kılavuzluk, olaylara verilen tepkiler ve denizlerin korunması gibi çok çeşitli konulara değinilmeli. Bir diğer husus da insan hatasından kaynaklanan kazaları azaltmak olacaktır. İster hızlı denetimler yapın, ister aracın güvenli olduğundan emin olun, insansız yüzey araçlarının neler yapabileceğine dair mükemmel örnekler var. Otonom gemiler, seyrüsefer yardımcıları ve geminin etrafındaki diğer gemiler gibi nesneleri tanımlamak, durumsal farkındalığı ve güvenliği arttırmak için programlanacaktır. Teknolojik, çevresel, ses kayıtlarından ve uydu navigasyonundan veri sağlayacaktır.
Otonom Endişeleri
Dünyanın birçok ülkesinde otonom gemiler test edilmeye başlandı. Gelişen gemi teknolojilerinde, gemideki sensörlerden, insansız bir gemideki makinelerin güvenilirliğine, kararlı ve siber güvenlikli olması gereken yazılıma, ulusal ve uluslararası kurallara ve düzenlemelere kadar, bu teknolojinin konulabilmesi için ele alınması gereken birçok operasyonel zorluk var.
Tahminlerin çoğu otonom gemilerin uzun mesafelerde çalışamayacağı, belirli limanlar arasında kısa mesafeli yolculuklar için kullanılacağı yönünde.
Yapay zeka, denizcilik sektöründe olduğu gibi her sektörü etkiliyor, öncelikle yapay zekanın ve otonom teknolojilerin hangi fırsatları sunduğunun farkında olmak önemli. Birçok nakliye sıkıntısına çare olup olamayacağını görmek ve detaylandırmak gerekli.
Otonom bir gemide çalışan bütün sistemlerin kademeli ve birbirine entegre olma yeteneklerinin yanı sıra, bütün sistemlerin siber saldırılara veya açık denizde korsanlık tehdidine karşı nasıl önemler alacağı büyük endişeler arasında.
Otonom gemilerin, kalite standartlarının yanı sıra bütün bu sitemin kaliteli çalışmasını sağlayacak yazılım elementlerinin denetimleri, gemilerin doğa olaylarına ve çevresel faktörlere vereceği tepkiler, sefer sırasında oluşabilecek arızaların nasıl çözüleceği, yükleme ve boşaltma operasyonlarının hangi koşullarda, nasıl gerçekleştirilebileceği konusunda sektörün endişeleri devam etmekte.
Otonom Enerji
Gemi endüstrisi için ana hedeflerden biri, deniz emisyonlarının azaltılması gerektiğidir. Aslında, emisyonların azaltılması sadece ticari değil, askeri gemiler için de bir hedef. Uluslararası Denizcilik Örgütü’nün, emisyonları 2008 yılına kıyasla, 2050 yılına kadar %50 azaltma hedefleri göz önüne alındığında, bu gereklilik ileride üretilecek gemiler için bir öncelik haline gelmiş durumda.
Otonom Dereceleri
- Kapsam belirleme çalışmaları amacıyla belirlenen otonom dereceleri şunlardır:
- Birinci derece, Otomatik süreçler ve karar destekli Gemi: Denizciler gemi sistemleri ve fonksiyonlarını kontrol etmek ve çalıştırmak için gemide bulunurlar. Bazı operasyonlar otomatik olabilir ve bazıları denetimsiz olabilir, ancak denizciler gemiyi kontrol altına almaya hazırdır.
- İkinci derece, Mürettebatlı ve uzaktan kontrol edilen gemi: Gemi başka bir yerden kontrol edilir ve işletilir. Gemileri kontrol etmek ve gemicilik sistemlerini ve fonksiyonlarını çalıştırmak için mürettebat mevcuttur.
- Üçüncü derece, Gemide denizci olmadan uzaktan kontrol edilen gemi: Gemi başka bir yerden kontrol edilir ve işletilir. Gemide mürettebat yoktur.
- Dördüncü derece,Tamamen otonom gemi: Geminin işletim sistemi kararlar verebilir ve eylemleri kendi başına belirleyebilir.
Otonom gemilerin bütün dünyada faaliyete geçmesinin ne kadar süreceğini tahmin etmemiz kolay değil, fakat gelişen teknoloji ile sektörün ihtiyaç duyduğu şekilde evrimleşeceğinin kesin olduğunu söyleyebiliriz. Otonom gemi teknolojileri sektöre entegre etme çalışmaları Uluslararası Denizcilik Örgütü öncülüğünde devam ediyor, yıllar önce konteynır gemilerinin sektörü tamamen değiştirdiği gibi, otonom gemilerin veya başka teknolojik gelişmelerin sektörü nasıl etkileyeceğini göreceğiz.
