Kabotaj, bir devletin deniz ticareti açısından limanlarına verdiği ayrıcalıktır. Bu ayrıcalıktan yalnızca vatandaşlarının yararlanacağı ülke ekonomisine önemli katkı sağlayacağı için, devletler yabancı bayraklı gemilere kabotaj yasağı getirdiler.
Başlangıçta kıyı yolları boyunca limandan limana nakliye için uygulandı, ancak şimdi havacılık, demiryolları ve karayolu taşımacılığı için de geçerli.
Kabotaj hakları, bir şirketin bir ülkeden diğerine ticaret yapma hakkıdır. Havacılıkta başka bir ülkenin iç sınırları içinde faaliyet gösterme hakkıdır. Çoğu ülke havacılık kabotajına izin vermez ve ekonomik korumacılık, ulusal güvenlik veya kamu güvenliği nedenleriyle buna karşı katı yaptırımlar vardır. Tüm üye devletlerin birbirine kabotaj hakları tanıdığı Avrupa Birliği dikkate değer bir istisnadır.
Denizcilik
Kabotaj yasaları, yerel denizcilik endüstrisini yabancı rekabetten korumak, ulusal güvenlik için yerel denizcilik altyapısını korumak ve yoğun karasularında güvenliği sağlamak için kıyı şeridi olan çoğu ülkede ticari gemilere uygulanır.
Amerika Birleşik Devletleri’nde, 1920 tarihli Deniz Ticareti Yasası (Jones Act- Jones Yasası) uyarınca, ABD limanları arasında su ile taşınan tüm malların ABD vatandaşlarına ait, ABD bayraklı ve mürettebatlı gemiler tarafından gerçekleştirilmesi gerekiyor. Yolcu Gemisi Hizmetleri Yasası 1886, hiçbir yabancı geminin ABD’deki limanlar veya su yolları arasında, doğrudan veya yabancı bir liman aracılığıyla yolcu taşıyamayacağını belirtir.
Endonezya, daha önce yabancılara ait gemilerin ülke içinde nispeten serbestçe çalışmasına izin verdikten sonra 2005 yılında bir kabotaj politikası uyguladı.
Filipinler’de, Kabotaj Kanunu olarak da bilinen Filipinler Tarife ve Gümrük Kanunu, kıyı ticaretini veya Filipin tescilli gemilerle ülke içinde yolcu ve malların taşınmasını sınırlamaktadır.
Avrupa Birliğine üye bütün devletler birbirlerine kabotaj hakkı tanımaktadır.
Hava yolculuğu
Hava yolculuğunda kabotaj hakları sınırlıdır. Chicago Konvansiyonu, üye devletlere münhasır bir temelde kabotaj hakkı verilmesini yasaklayarak, iki taraflı havacılık anlaşması müzakerelerinde kabotajın pazarlık kozu olarak varlığını sınırlar. Kabotaj çoğu açık hava anlaşmasında verilmez.
Avustralya ve Yeni Zelanda
Daha Yakın Ekonomik İlişkiler anlaşması, Avustralya hava taşıyıcılarının Yeni Zelanda’dan iç ve dış hatlara uçmasına olanak tanır. Avustralya havayolu Jetstar (Qantas’ın bir yan kuruluşu) Yeni Zelanda’da iç hat uçuşları yapmaktadır. Air New Zealand, Yeni Zelanda dışında Avustralya’dan Sidney, Avustralya ve Cook Adaları’ndan Rarotonga’ya uçan uluslararası bir destinasyon sunar. Air New Zealand ayrıca Avustralya’da Sidney, Avustralya ve Norfolk Adası, Avustralya arasında bir iç hat uçuşu gerçekleştirmektedir. Daha önce, Qantas Jetconnect, Pacific Blue ve Ansett New Zealand, Yeni Zelanda’da yerel Yeni Zelanda hizmetleri işleten Avustralya havayollarıydı.
Avustralya, Avustralya yasalarına göre kurulmuş yabancılara ait havayollarının (Virgin Australia yerel şubesi gibi) iç hatlarda faaliyet göstermesine izin verir, ancak bu tür havayollarının Avustralya bayraklı taşıyıcılar olarak uluslararası rotaları kullanmasını yasaklar. Ancak, Avustralya’ya ait bir yan kuruluş tarafından işletiliyorlarsa, yine de uluslararası rotaları çalıştırabilirler.
Şili
Şili, 1979’da yürürlüğe giren ve yabancı havayollarının kendi ülkelerindeki Şilili taşıyıcılara karşılıklı muameleye tabi olarak iç hat uçuşları yapmasına izin veren dünyadaki en liberal kabotaj kurallarına sahiptir.
Diğer örnekler
2003-2004’te ABD Ulaştırma Bakanlığı, Polinezya Havayolları’na ABD bandıralı havayolu şirketinin faaliyetlerini durdurmasının ardından Amerikan Samoası’nda geçici kabotaj hizmeti sağlama yetkisi verdi; bu, ABD’nin acil bir durumda kabotaj hakları verdiği çok az vakadan biri.
Ekim 2007’de Birleşik Krallık, açık gökyüzü anlaşmasının bir parçası olarak Singapur taşıyıcılarına Birleşik Krallık iç hatlarında uçuş yapma hakkı verdi ve bu da İngiliz taşıyıcıların Singapur’dan herhangi bir şehre uçmasına izin verdi.
Karşılıklı kabotaj hakları Yeni Zelanda ile Brunei arasında ve Çin Halk Cumhuriyeti ile Arnavutluk arasında imzalanan antlaşmayla mevcuttur.
Karayolu taşımacılığında
Avrupa Birliği, karayolu taşımacılığı için sınırlı kabotaja izin vermektedir. Başka bir AB ülkesine giden yerleşik olmayan bir taşıyıcının, sınıra dönmeden önce ev sahibi ülke içinde başka bir yük almasına ve teslim etmesine izin verilir.
